ΟΡΙΑΚΗ ΚΑΙ ΚΡΙΣΙΜΗ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ

Οριακά είναι τα πράγματα σχετικά με το δημοψήφισμα, που θα διεξαχθεί την προσεχή Κυριακή στην Τουρκία, για την πρόσφατη συνταγματική αναθεώρηση. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι όποιο και να είναι το αποτέλεσμα, η διαφορά θα είναι ελάχιστη. Το αποτέλεσμα θα επηρεάσει τις εξελίξεις, αφού τα πολιτικά κόμματα έχουν μετατρέψει την όλη διαδικασία σε εφ΄όλης της ύλης αντιπαράθεση.

Η αναθεώρηση σχετίζεται με τη σύνθεση και τον τρόπο εκλογής των μελών του Συνταγματικού Δικαστηρίου και του Ανώτατου Συμβουλίου Δικαστών Εισαγγελέων, την άρση του άρθρου του συντάγματος που απαγορεύει τη δικαστική προσφυγή εναντίον των πραξικοπηματιών του 1980, ενώ προβλέπει τη θεσμοθέτηση του δικαιώματος ατομικής προσφυγής στο Συνταγματικό Δικαστήριο.

Από την πρώτη στιγμή της κοινοβουλευτικής διαδικασίας περί συνταγματικής αναθεώρησης, η υπόθεση πήρε τη μορφή στοιχήματος μεταξύ συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης. Η τελευταία κατηγορεί την κυβέρνηση για προσπάθεια άλωσης της δικαστικής εξουσίας κι αυτό, επειδή ειδικά στο Συμβούλιο Δικαστών Εισαγγελέων, θα παραμείνει πρόεδρος ο υπουργός Δικαιοσύνης, ενώ κάποια από τα μέλη θα ορίζονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Η κυβέρνηση επιχειρεί να ταυτίσει την αναθεώρηση με ένα πνεύμα «αντιμιλιταριστικό» και χρησιμοποιεί επιχειρηματολογία αντιχουντική. Εξάλλου, η 12η Σεπτεμβρίου που είναι η ημερομηνία του δημοψηφίσματος, είναι και η μέρα κατά την οποία είχε επιβληθεί το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Τουρκία το 1980.

Ο Τούρκος πρωθυπουργός, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δήλωσε σήμερα ότι περιμένει να υπερισχύει το «ναι» με ποσοστό 55%. Το ίδιο ποσοστό, αλλά για επικράτηση του «όχι» προβάλλει ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.

Τις τελευταίες μέρες είδαν το φως της δημοσιότητας τρεις δημοσκοπήσεις, οι οποίες δίνουν στο «ναι» ποσοστά 57%, 54% και 51%. Όλα δείχνουν ότι το αποτέλεσμα θα κριθεί από το τμήμα εκείνο των ψηφοφόρων, οι οποίοι δεν θα ψηφίσουν ως οπαδοί κάποιου κόμματος. Πρόκειται για τους αναποφάσιστους. Το μεγαλύτερο μέρος των ψηφοφόρων, όμως, έχει ήδη αποφασίσει με βάση την κομματική προτίμηση, που έχει ο καθένας. Αυτό ευνοήθηκε από τη στάση των πολιτικών αρχηγών, οι οποίοι πραγματοποίησαν κυριολεκτικά προεκλογική εκστρατεία, κάτι σαν να επρόκειτο για γενικές εκλογές.

Το αποτέλεσμα της Κυριακής θα καθορίσει τα δεδομένα, τα οποία θα διαμορφώσουν στη συνέχεια τις συνθήκες της πορείας προς τις βουλευτικές εκλογές. Αυτές κανονικά πρόκειται να διεξαχθούν το καλοκαίρι του 2011.

Ταυτόχρονα, θα επηρεαστεί και η δεδηλωμένη τάση της κυβέρνησης Ερντογάν για σύνταξη νέου συντάγματος μετά τις βουλευτικές εκλογές. Τέλος, ο χώρος της οικονομίας αποτελεί άλλη μία παράμετρος, που πρέπει να συνυπολογιστεί. Η τουρκική αγορά, με δεδομένο το κλίμα που έχει διαμορφωθεί περί πιθανότερης επικράτησης του «ναι», εκδηλώνει αισιόδοξες τάσεις, όπως τα ρεκόρ ανόδου που σημειώνονται τις τελευταίες μέρες στο χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης. Πράγμα που σημαίνει ότι σε περίπτωση που το αποτέλεσμα δεν επιβεβαιώσει τις προβλέψεις περί υπεροχής του «ναι», οι αντιδράσεις της αγοράς μπορεί να είναι και αρνητικές.